Z roku na rok obserwuje się zwiększający się odsetek przypadków alergii na całym świecie. Problem ten dotyka nie tylko dorosłych, lecz również dzieci. Objawy alergiczne u najmłodszych są często mocno wyraźne, a jednocześnie łatwo je pomylić z innymi dolegliwościami zdrowotnymi. Te symptomy mogą być wyjątkowo dotkliwe, powodując dyskomfort, który jest trudny dla dziecka do zrozumienia i wytrzymania. Każdy rodzic powinien więc dobrze znać zagadnienie alergii u swoich pociech oraz metody ich zapobiegania.
Statystyki epidemiologiczne wskazują, że alergie są jednym z najbardziej powszechnych problemów zdrowotnych u dzieci zamieszkujących kraje rozwinięte. Około 1 na 13 dzieci choruje na alergie pokarmowe, a współczynnik alergii wziewnych z wiekiem wzrasta, dochodząc do ponad 15% w grupie młodzieży do 17 roku życia. Ogólna liczba przypadków alergii wśród dzieci jest szacowana na poziomie pomiędzy 30 a 35%! Specjaliści ostrzegają, że skutki tych chorób mogą negatywnie wpływać na kondycję fizyczną i emocjonalną dzieci, a w niektórych przypadkach stanowić bezpośrednie zagrożenie dla ich życia. Statystycznie, co 700 spośród 100 tysięcy dzieci doznaje wstrząsu anafilaktycznego, będącego najbardziej ekstremalną formą reakcji alergicznej (Wang i in., 2019).
Zastanawiamy się, dlaczego dzieci są podatne na alergie? Klucz do zrozumienia tego problemu leży w funkcjonowaniu układu immunologicznego. Jego głównym zadaniem jest ochrona organizmu przed atakami wirusów, bakterii, grzybów, pasożytów oraz ciał obcych dostających się do organizmu. Niestety, kiedy system odpornościowy zaczyna źle identyfikować zagrożenia, rozwija się alergia. Kontakt z czynnikiem drażniącym – poprzez skórę, oddech lub spożycie – powoduje uwalnianie histaminy, która jest odpowiedzialna za ostre reakcje charakterystyczne dla stanów alergicznych.
Niemowlęta i małe dzieci mają bardzo słabo rozwinięty układ immunologiczny. Do jego „dojrzewania” potrzebne są bowiem czas i doświadczenie. Ograniczony kontakt z potencjalnymi alergenami – wynikający między innymi z przestrzegania sztywnych norm higieny i spędzania większości czasu w czystych, kontrolowanych pomieszczeniach – prowadzi do silnych reakcji alergicznych.
Wystąpienie alergii u konkretnego dziecka jest determinowane przez wiele czynników. Jednym z najważniejszych jest genetyka – jeśli rodzice cierpią na alergie, ryzyko ich wystąpienia u dziecka znacznie rośnie. Co ciekawe, dziedziczy się raczej ogólną skłonność do alergii, a nie konkretne jej formy. Inne czynniki ryzyka obejmują: poród przez cesarskie cięcie ograniczający kontakt z mikroflorą matki; brak lub skrócony okres karmienia piersią; nadmierna higiena we wczesnym dzieciństwie; niektóre infekcje i leki stosowane przez matkę podczas ciąży i porodu; wysokie stężenie pyłów w pierwszym roku życia dziecka; miesiąc urodzenia (wiosenne dzieci są bardziej narażone na alergie na pyłki, jesienne na roztocza); infekcje wirusowe w okresie niemowlęctwa oraz wczesna ekspozycja na dym tytoniowy.